Zmiękczacze

Te tworzywa sztuczne, które w czystej postaci są twarde i kruche, można zmiękczyć przez odpowiedni dodatek zmiękczaczy. W zależności od ich rodzaju i ilości otrzymuje się produkty o różnym stopniu twardości i sprężystości, w krańcowym przypadku podobne do gumy. Stopień zmiękczenia zależy również od rodzaju tworzywa sztucznego, a raczej od różnego wpływu danego zmiękczacza na poszczególne żywice. Z tych względów właściwy dobór zmiękczaczy ma istotne znaczenie.

Zmiękczanie tworzyw sztucznych może odbywać się w dwojaki sposób: przez tzw. zmiękczanie wewnętrzne, tzn. przez kopolimeryzację oraz przez normalną plastyfikację („zewnętrzną”). Odpowiednie zmiękczenie gotowego tworzywa sztucznego ma duże znaczenie dla dalszego przetwórstwa i właściwości gotowych wyrobów. Tworzywo bardziej zmiękczone wymaga zastosowania niższej temperatury w przetwórstwie, a gotowe produkty są bardziej elastyczne.

Wszystkie zmiękczacze możemy podzielić ze względu na ich działanie: na zmiękczacze podstawowe (żelujące) i zmiękczacze drugorzędne (tzw. extender). Pierwsze mają zdolność żelowania tworzywa, drugie natomiast uzupełniają ich działanie, tj. zwiększają przeważnie niepalność produktu, zmniejszają migrację zmiękczaczy na powierzchni produktu, a czasem zwiększają odporność produktu na niskie temperatury itp. W pewnym sensie spełniają one również rolę płynnych napełniaczy, gdyż są przeważnie tańsze, więc przez ich zastosowanie obniża się cenę wyrobów.